Στέκεται αγέρωχο ανάμεσα σε ένα πανέμορφο πυκνό δάσος από έλατα, στην κόχη μιας απότομης βουνοπλαγιάς και είναι ένα γραφικότατο χωριό με βαθιές ρίζες που ξεπερνούν τους πέντε αιώνες ζωής.
Τα Μαγούλιανα είναι ένας παραδοσιακός οικισμός της Γορτυνίας, στα δυτικά της Βυτίνας και απέχει 58 χλμ από την Τρίπολη. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1365 μέτρων και κατέχει την πρωτιά σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, ως το ψηλότερο κατοικήσιμο χωρίο της. Γαντζωμένο αμφιθεατρικά σε μια εκπληκτικής ομορφιάς πλαγιά, προσφέρει μια θαυμάσια εικόνα στον επισκέπτη, καθώς και μια μαγευτική και συνάμα πανοραμική θέα στην οροσειρά του Μαινάλου.
Τα πετρόκτιστα σπίτια του, πολλά από τα οποία είναι καλά συντηρημένα, ακολουθούν τη γνωστή γορτυνιακή αρχιτεκτονική παράδοση. Υπέροχες εκκλησιές, πολλά πλατάνια και παλιά γραφικά καφενεδάκια, σε παρασύρουν σε μια διαδρομή στο παρελθόν, τότε που οι λιγοστοί φιλόξενοι κάτοικοί του ζούσαν σε αυτό, με τον πιο αγνό και ανέπαφο τρόπο ζωής που μπορεί κανείς να φανταστεί, και που τόσο απλόχερα τους προσφέρθηκε.
Η ονομασία του χωριού προέρχεται πιθανότατα από την σλαβική λέξη “Magila”, που σημαίνει λόφος-ύψωμα, ενώ παρόλο που το 1927 μετονομάστηκε σε “Αργυρόκαστρο” όπως και πολλά χωριά εκείνη την περίοδο που είχαν σλαβικά ή λατινικά ονόματα, σύντομα ξαναγύρισε στην αρχική του ονομασία λόγω αντιδράσεων των κατοίκων.
Σύμφωνα με διάφορες πηγές, το χωριό ιδρύθηκε μεταξύ 1530 και 1600 μ.Χ από πέντε οικισμούς, τον Άγιο Αθανάσιο (Κάστρο), τον Άγιο Κωνσταντίνο (Λειβάδι), τον Άγιο Ιωάννη (Καμπέας), το Πετροβούνι και το Μεγίστου ή Κατσίποδας, με σκοπό να γλυτώσουν από τις επιδρομές των Λαλαιών (εξισλαμισμένων Αλβανών), οι οποίοι κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας είχαν γίνει ο φόβος και ο τρόμος ολόκληρης της Πελοποννήσου με τη μεγάλη οικονομική και στρατιωτική δύναμη που διέθεταν και που κατά γενική ομολογία ήταν τα «καλύτερα ντουφέκια του Μωριά».
Σπουδαία όμως ήταν και η συνεισφορά του χωριού στην Επανάσταση του 1821, όπως τόσο και τόσα άλλα χωριά στην γύρω περιοχή, ενώ υπήρξε πατρίδα του Φώτιου Χρυσανθόπουλου (Φωτάκου), Α΄ υπασπιστή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και συγγραφέα, καθώς και άλλων πολλών οπλαρχηγών.
Στις μέρες μας, την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου γίνεται στην πλατεία του χωριού, δίπλα από τον Προφήτη Ηλία, μεγάλο πανηγύρι με πολύ κόσμο από τη γύρω περιοχή, δημοτική μουσική καθώς και άφθονα ψητά και υπέροχο κρασί.
Δείτε… Σαββατοκύριακο στη λίμνη Δόξα με τα υπέροχα χρώματα της
