Στις πλαγιές ενός καταπράσινου δάσους, σε υψόμετρο 650 μέτρων, βρίσκεται ένα εγκαταλελειμμένο χωριό που κατά την εποχή της Εθνικής Αντίστασης αποτέλεσε την πρωτεύουσα της Ελεύθερης Ελλάδας.
Ονομάζεται Παλιά Βίνιανη, όνομα που προέρχεται από το λατινικό «vinum» και σημαίνει κρασί, λόγω των πολλών αμπελιών που υπήρξαν εκεί τα παλιά χρόνια.
Χτισμένη αμφιθεατρικά, με θέα στο φαράγγι της Βίνιανης, αντιστέκεται σθεναρά στην φθορά του χρόνου που μέρα με τη μέρα, χρόνο με τον χρόνο, αλλοιώνει την εικόνα του ένδοξου χωριού με τα καλαίσθητα σπίτια και τα αρχοντικά του παρελθόντος.
Ήταν 5 Φεβρουαρίου του 1966, λίγο μετά τις 4 τα ξημερώματα, όταν ένας ισχυρότατος σεισμός 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλονίζει την Ευρυτανία, προκαλώντας τον θάνατο μιας γυναίκας, τον τραυματισμό δεκάδων ανθρώπων, καθώς και τεράστιες υλικές ζημιές. Το επίκεντρο του σεισμού στα στενά του Μέγδοβα, δεν αφήνει περιθώρια στους κατοίκους των γύρω χωριών. Η εγκατάλειψη είναι γεγονός…
Και μιας και βρισκόμαστε στην Παλιά Βίνιανη… διαβάστε εδώ για το υπέροχο πέτρινο γεφύρι της, ένα από τα αθέατα μυστικά του Μέγδοβα ποταμού…
Η Παλιά Βίνιανη, “πρόσφατα” πυρπολημένη από τα ναζιστικά στρατεύματα, καταστρέφεται, γεμίζοντας με μιας ερείπια από μισογκρεμισμένα και ετοιμόρροπα σπίτια, μα και από ζωή. Οι κάτοικοί της αναγκάζονται να αναζητήσουν νέο χώρο στέγασης, μετακινούμενοι σε πιο επίπεδα σημεία, ξεριζωμένοι πλέον από την πατρογονική εστία.
Παρόλα αυτά, η εξαίρετη αρχιτεκτονική των κτισμάτων αυτών παραμένει αναλλοίωτη στον χρόνο, προκαλώντας δέος στον επισκέπτη. Οι δημόσιοι χώροι του χωριού, το παλιό Δημοτικό Σχολείο στο οποίο συνεδρίαζε η αντάρτικη κυβέρνηση και που στις μέρες μας στεγάζει το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, οι ναοί μα και πληθώρα οικημάτων, περιμένουν να ζωντανέψουν ξανά μέσα από προγράμματα συνεργασίας του δήμου Αγράφων και του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Για την σύγχρονη ιστορία, να αναφέρουμε πως κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, η Παλιά Βίνιανη υπήρξε έδρα της “Κυβερνήσεως του Βουνού” (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, Π.Ε.Ε.Α.), καθώς στις 10 Μαρτίου του 1944 πραγματοποιήθηκε η ορκωμοσία της, υπό τον πρόεδρο Μπακιρτζή. Επίσης από εδώ ξεκίνησαν τα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. και του Ε.Δ.Ε.Σ. για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Tip… εάν ψάχνετε για το κλειδί του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης, αναζητήστε το στην ταβέρνα “ο Βράχος”, στη Νέα Βίνιανη…
