Το Δίλοφο βρίσκεται στα Ζαγοροχώρια Ιωαννίνων, χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στις πλαγιές του όρους Τύμφη, ενώ θεωρείται ένα από τα καλύτερα διατηρημένα χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου. Όσο για την απόσταση που το χωρίζει από τα Ιωάννινα, είναι μόλις 32 χιλιόμετρα.
Το παλαιότερο όνομα τού χωριού μέχρι και το 1920 ήταν Σοποτσέλι, ονομασία βλάχικης προέλευσης που σημαίνει “τόπος με πολλά νερά”.
Πρόκειται για έναν παραδοσιακό οικισμό τριγυρισμένο από πράσινο, με υπέροχα λιθόστρωτα καλντερίμια, πέτρινες βρύσες, εκκλησιές, καθώς και αρχοντικά φτιαγμένα από τοπικό σχιστόλιθο, χαρακτηριστικό δείγμα Ζαγορίτικης αρχιτεκτονικής.
Το γεγονός ότι εντός του χωριού απαγορεύεται η διέλευση των αυτοκινήτων, έχει βοηθήσει σημαντικά στη διατήρηση του παραδοσιακού του χαρακτήρα καθιστώντας τον αναλλοίωτο, καθώς και της αυθεντικής ταυτότητάς του, κάνοντάς το να ξεχωρίζει ανάμεσα στα υπόλοιπα χωριά του Ζαγορίου.
Από την κεντρική πλατεία του χωριού, το Μεσοχώρι, ξεκινούν ακτινωτά τα τρία βασικά καλντερίμια του, τα οποία οδηγούν στις τρεις συνοικίες, τον Πέρα Μαχαλά, τον Πάνω Μαχαλά και τον Κάτω Μαχαλά. Περπατώντας κανείς ανάμεσά τους θα συναντήσει υψηλούς λιθόκτιστους μαντρότοιχους που δυστυχώς του απαγορεύουν μια κλεφτή ματιά στις υπέροχες ανθοστόλιστες αυλές των σπιτιών, όμως θα τον κάνουν να αισθανθεί πως περπατά σε μια διαφορετική εποχή, τότε που και τα 100 αρχοντικά του χωριού κατοικούνταν από πλήθος κόσμου και δεκάδες παιδιά έπαιζαν αμέριμνα στα λιθόστρωτα στενά και στην μεγάλη πλατεία.
Απόδραση για το Σαββατοκύριακο στη γραφική Στεμνίτσα Αρκαδίας…
Όπως συμβαίνει στα περισσότερα χωριά, έτσι και στο Δίλοφο, δεν λείπει η ιστορία που θα το κάνει να διαφοροποιηθεί από τα υπόλοιπα χωριά. Στο Δίλοφο λοιπόν βρίσκεται η ψηλότερη κατοικία των Ζαγοροχωρίων, ύψους 13,5 μέτρων, το αρχοντικό Μακρόπουλου, το οποίο σύμφωνα με την παράδοση, κτίστηκε από τον γιο ενός πλούσιου Ζαγορίτη, όταν αυτός παντρεύτηκε μία κοπέλα από το γειτονικό χωριό Κουκούλι. Όταν μετά τον γάμο εγκαταστάθηκαν στο σπίτι του γαμπρού στο Δίλοφο, η κοπέλα εξέφρασε έντονη νοσταλγία για το χωριό της. Τότε λοιπόν, κτίστηκε αυτό το πανύψηλο αρχοντικό ώστε να μπορεί η γυναίκα να αγναντεύει το χωριό της από τα ψηλότερα πατώματα του…
