Όταν ένα νησί “γεννιέται» από μια μεγάλη μάχη, τότε το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Όταν δε, η μάχη έχει να κάνει με Θεούς και Γίγαντες, τότε το αποτέλεσμα ξεπερνά κάθε φαντασία και η πραγματικότητα κάθε προσδοκία.
Τη στιγμή λοιπόν που ο Ποσειδώνας, κατόπιν εντολής του Δια, κυνήγησε τον Γίγαντα Πολυβώτη, σύμφωνα πάντα με το μύθο της Γιγαντομαχίας, εκείνος διέσχισε φοβισμένος το Αιγαίο προκειμένου να σωθεί. Όμως ο Πωσειδώνας τον πρόφτασε κοντά στην Κω, από την οποία απέσπασε ένα μικρό τμήμα και το εκσφενδόνισε εναντίον του Γίγαντα. Το κομμάτι λοιπόν αυτό καταπλάκωσε τον Πολυβώτη και έτσι δημιουργήθηκε η Νίσυρος. Μα σαν ο Γίγαντας κουνά τις πλάτες του προκειμένου να ελευθερωθεί από το τεράστιο βάρος που τον πλακώνει, το νησί, μέλει να χορεύει στους ρυθμούς του “εγκέλαδου”.
Η πραγματικότητα, που δε διαφέρει αρκετά σε σχέση με τους μύθους, είναι πως η Νίσυρος είναι ένα μικρό ηφαιστειογενές νησί με πολύ άγρια ομορφιά και πολύ ήρεμους τόνους. Βρίσκεται νότια της Κω και διαθέτει τον μεγαλύτερο υδροθερμικό κρατήρα του κόσμου με την ονομασία Στέφανος. Για την ακρίβεια η Νίσυρος διαθέτει πέντε κρατήρες, όμως στο κέντρο του νησιού συναντά κανείς μια τεράστια επισκέψιμη καλδέρα διαμέτρου τεσσάρων χιλιομέτρων που από τον πυθμένα μέχρι και την επιφάνεια του απαντάται θείο, ενώ παρότι τα τελευταία 130 χρόνια λαγοκοιμάται, οι επιστήμονες αφουγκράζονται καθημερινά τις διαθέσεις του με την έντονη μυρωδιά του “κλούβιου αυγού».
Το απόκοσμο αυτό σεληνιακό τοπίο θεωρείται το σήμα κατατεθέν του νησιού, ενώ η έντονη αναπνοή της ζωντανής γης ακριβώς κάτω από τα πόδια σου είναι κάτι το οποίο δύσκολα μπορεί να ξεχαστεί.
Η χώρα της Νισύρου, το Μανδράκι, ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της με τα ολόλευκα περτόχτιστα δρομάκια και τα υπέροχα παραδοσιακά οικήματα βαμμένα στις αποχρώσεις της γαλανόλευκης, ενώ σαν πλησιάσει κανείς το λιμάνι της με το πλοίο της γραμμής, το μοναστήρι της Παναγιάς της Σπηλιανής μέσα στο παλαιό Ενετικό κάστρο, ακριβώς πάνω στον βράχο, θα τον καλωσορίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Λουλουδιασμένα ταβερνάκια πλάι στο κύμα, μικρά γραφικά καφέ με άρωμα ηφαιστείου, και υπέροχοι άνθρωποι, συνδυάζουν το παζλ του νησιού που με τους ήρεμους τόνους του που θα σε κερδίσει με την πρώτη ματιά.
Όμως, πέρα από το Μανδράκι, στο νησί υπάρχουν τρεις ακόμα οικισμοί με τα ίδια δωδεκανησιακά χαρακτηριστικά, μα με το δικό τους έντονο χαρακτήρα. Μάλιστα, είναι χτισμένοι με κατεύθυνση την ανατολή για την προστασία από το δυτικό άνεμο, ενώ η νισυρική παροιμία “σπίτι όσο να χωρείς, για να έχεις χωράφι όσο να θωρείς”, αποτυπώνει αυτό που πραγματικά θωρεί το μάτι του επισκέπτη. Τα υπέροχα βοτσαλωτά δάπεδα των ντόπιων τεχνιτών με τα πλούσια διακοσμητικά μοτίβα με σπείρες, έλικες και κύματα διακοσμούν όλες σχεδόν τις αυλές των κατοικιών και τις πλατείες, ενώ τα ολόλευκα κρεμαστά πτυχωτά κεντήματα κρέμονται σε όλα τα πορτοπαράθυρα του νησιού και σε μεταφέρουν σε μια διαφορετική εποχή.
Στα ενδότερα του νησιού, με έντονο άρωμα θειαφιού συναντά κανείς τα Νικιά με την ομορφότερη μικρή βοτσαλωτή πλατεία στο Αιγαίο, και τον Εμπορειό με τα πολυτελή διαμερίσματα με θέα στο ηφαίστειο. Μην παραλείψετε μια βόλτα στη “Θερμή σπηλιά”, ένα μικρό πέτρινο δωμάτιο -σπηλιά – σάουνα, με ζεστό αέρα από το ηφαίστειο.
Οι Πάλοι είναι ο δεύτερος παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται σε απόσταση μόλις 4 χιλιομέτρων από τη χώρα. Εκεί βρίσκονται η Παναγιά η Θερμιανή και τα Ιαματικά Λουτρά Παντελίδη, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ιδιωτική μαρίνα για τα σκάφη που επισκέπτονται το νησί.
Όσο για τις παραλίες του νησιού με τα σκούρα βότσαλα, μπορεί να μην είναι οργανωμένες και γεμάτες ανοιχτόχρωμη άμμο όπως θα αναζητούσε κανείς, μα τα υπέροχα ηφαιστειογενή ολόμαυρα βότσαλά τους θα σε μαγέψουν σαν παρατηρήσεις καλύτερα τον υπέροχο εντυπωσιακό του βυθό τους. Tip του νησιού αποτελούν τα ξακουστά καλοκαιρινά πανηγύρια με μεγαλύτερο όλων αυτό της Παναγιάς της Σπηλιανής τον Δεκαπενταύγουστο, μα και οι νοστιμότατες παραδοσιακές συνταγές και τα τοπικά προϊόντα που με τόσο μεράκι φτιάνονται και πωλούνται από τους ντόπιους.